"Poziom rozwoju duchowości wspólnoty najłatwiej poznać po jej stosunku do liturgii i sposobie jej sprawowania"

Ks. Franciszek Blachnicki

KONFERENCJA: MUZYKA LITURGICZNA

1. Muzyka w Piśmie Świętym

Pierwsza wzmianka o muzyce odnosi się do Jubala, od którego „pochodzą wszyscy grający na cytrze i flecie” (Rdz 4,21). Muzyka towarzyszyła wszelkim uroczystościom i pożegnaniom. Śpiew towarzyszył pracy i zabawie. Muzycy dworscy brali udział w koronacji. Na wojnie śpiewano pieśni wojskowe. Swego rodzaju centrum była liturgia świątynna. Jej rozwój związany jest z dworem królewskim. Król Dawid sam tworzył pieśni. W liturgii trąby zwołują lud na zgromadzenie. W jej trakcie pojawiają się flety, piszczałki, cytry, harfy, tamburyny. Każda ze śpiewanych pieśni powstała nie przy biurku, ale rodziła się we wspólnocie, przeżywającej spotkanie z Bogiem. Pieśni Starego Testamentu dzielimy na:

• pieśni bojowe (Wj 17,16)
• pieśni chwały (Wj 15,1-18)
• pieśni dziękczynne (Wj 15,21)
• pieśni miłosne (Pnp 1, 9-17; 3, 1-4)
• pieśni pochwalne (Ps 98)
• pieśni zwycięstwa (Sdz 5)
• pieśni żałobne (Lm)

2. Śpiew Gregoriański

Tradycja Kościoła zawiera zbiór utworów wokalnych. Były one komponowane do łacińskich tekstów i używane w liturgii. Mają one pomóc człowiekowi w otwarciu się na Boga, w lepszym przeżywaniu daru wiary.

Papież Grzegorz Wielki w liturgii rzymskiej w V wieku wprowadził śpiew jednogłosowy. Pod wpływem wzrostu autorytetu papieża, śpiew ten został przyjęty przez liturgię gallikańską. W VII wieku następuje zapis tych melodii. Śpiew ten został poprawiony przez muzyków renesansu i późniejszych. Doprowadziło to do traktowania tego śpiewu jako obcego kulturowo. Rozwój nastąpił dopiero w XIX wieku. Instrukcja Musicam Sacram z 1965 r. nakazuje pierwszeństwo śpiewom gregoriańskim, przed innymi. Ostatnia Instrukcja Kongregacji Kultu Bożego z 28 marca 2001 zaleca: w wydaniach narodowych należy zachować kilka tekstów łacińskich, pochodzących z bezcennego skarbca gregoriańskiego, który Kościół uznaje za własny śpiew liturgiczny.

3. Błędy teologiczne we współczesnych piosenkach

a) Względem Boga

• Liczę na Ciebie Ojcze
• Rozgniewany rózgami siecze

b) Względem Jezusa

• Jezus się zaraz stawi

c) Względem Maryi

• Panienko..
• W Ciebie Matko wierzę, Tobie ufam, Ciebie szukam
• Za uśmiech, matczyne pieszczoty, za to żeś Matką moją
• Racz wyjednać Bożą wiedzę, może to zrozumiem

d) Inne

• Dlaczego wierze w Ciebie, tego właśnie nie wiem
• Ogrody

e) Melodie

• Gdy kiedyś Pan...

4. Nauka Kościoła

Muzyka według dokumentów Kościoła powinna spełniać następujące funkcje:

• czyni liturgie piękniejszą
• ma funkcję formacyjna - dobrana do formularza mszalnego, poziomu zgromadzenia.
• jednoczy z braćmi i Bogiem

Pieśń na Wejście:

• Wprowadza w myśl przewodnią celebracji
• Buduje wewnętrzną jedność zgromadzonych
• Towarzyszy procesji wejścia
• Wprowadza nastrój misterium liturgicznego
• Pieśń na przygotowanie darów:
• Nie jest przedłużeniem próśb
• Ponieważ rozpoczyna się już liturgia eucharystyczna należy wykonywać śpiewy o miłości Boga i bliźniego
• Można śpiewać pieśni dziękczynne za Boże dary dla nas

Pieśni na Komunię:

• Nadaje charakter uroczysty procesji komunijnej
• Przez jedność głosów wyraża jedność przyjmujących Komunię Świętą
• Wyraża radość
• Dobrze gdy nawiązuje do Liturgii Słowa
• Można śpiewać pieśni o Eucharystii jako pokarmie lub pieśni o charakterze paschalnym
• Nie należy wykonywać pieśni adoracyjnych

Pieśni uwielbienia po Komunii

• Jest to raczej pieśń uwielbienia niż dziękczynienia

Pieśni na zakończenie:

• Powinny kontynuować przewodnią myśl celebracji
• Jest zachętą do niesienia ze sobą darów duchowych, które otrzymaliśmy na Eucharystii
• Towarzyszy procesji wyjścia

Dlaczego te kryteria są nie respektowane?

• Animatorzy muzyczni nie znają przepisów Kościoła.
• Bezmyślność postępowania
• Chodzenie na łatwiznę - liturgia nie przygotowana (coś się zaśpiewa).
• Pycha - zapominają animatorzy, że liturgie sprawuje Kościół, a nie jednostka.
• Śpiew to głoszenie Słowa Bożego, tylko w sposób bardziej uroczysty.

KONFERENCJA: NAMIOT SPOTKANIA

Fragment Księgi Wyjścia opisujący modlitwę Mojżesza w Namiocie Spotkania, to jeden z najpiękniejszych i najgłębszych tekstów biblijnych o modlitwie. Ukazuje on niesłychanie głęboko jej istotę. Jeżeli chcemy nauczyć się modlitwy, to musimy sięgnąć do tego tekstu i ciągle do niego wracać, aż zrozumiemy całą jego głębię i zarazem całą głębię tego, co nazywamy modlitwą. Mojżesz zaś wziął namiot i rozbił go za obozem, i nazwał go Namiotem Spotkania. A ktokolwiek chciał się zwrócić do Pana, szedł do Namiotu Spotkania, który był poza obozem. Ile zaś razy Mojżesz szedł do namiotu, cały lud stawał przy wejściu do swych namiotów i patrzył na Mojżesza, aż wszedł do namiotu. Ile zaś razy Mojżesz wszedł do namiotu, zstępował słup obłoku i stawał u wejścia do namiotu, i wtedy Pan rozmawiał z Mojżeszem. Cały lud stawał i każdy oddawał pokłon u wejścia do swego namiotu (Wj 33, 1-10). Spotykamy w tym tekście najpierw określenie "Namiot Spotkania". Ten termin ma szczególne znaczenie w naszym ruchu oazowym, w Ruchu Światło-Życie. W czasie oazy staramy się wprowadzić praktykę tzw. Namiotu Spotkania i radzimy wszystkim członkom Ruchu, aby sobie ją przyswoili, gdyż jest to rzecz istotna. Można powiedzieć, że nie jest naprawdę członkiem Ruchu, nie rozumiał jego istoty ten, kto nie wprowadził w swoje życie praktyki Namiotu Spotkania. Jeżeli chcemy być w Ruchu animatorami, to przede wszystkim tego musimy się nauczyć, żebyśmy mogli z całym przekonaniem i w oparciu o własne doświadczenie uczyć innych praktyki Namiotu Spotkania.

"Namiot Spotkania" znaczy to samo, co Namiot Modlitwy. Z kontekstu wynika, że był to najpierw dosłownie namiot, a więc miejsce, ale miejsce oddzielone, wydzielone. Ten namiot znajdował się poza obozem. Obóz - w znaczeniu dosłownym, ale także przenośnym - to miejsce, gdzie toczy się życie. Ludzie pracują, przygotowują pokarm, załatwiają pomiędzy sobą różne sprawy. W obozie jest zwykle zgiełk, ruch. Żeby spotkać się z Bogiem, trzeba "wyjść z obozu" - w sensie przenośnym albo dosłownym, albo raczej trzeba powiedzieć: w sensie i dosłownym, i przenośnym. Trudno się modlić w zgiełku wielu spraw, w zagonieniu, w pośpiechu. Otóż pierwszy warunek modlitwy, prawdziwej modlitwy, to jest wyjście z obozu i pójście do Namiotu Spotkania, czyli miejsca, gdzie możemy być sam na sam z Bogiem, gdzie nikt nam nie będzie przeszkadzał.

KONFERENCJA: ŚPIEW W LITURGII KOŚCIOŁA

I. Części stałe